وام طلا یکی از انواع وام‌هایی است که دولت یا بانک‌ها به مردم می‌دهند و در عوض از آنها طلایی را به عنوان ضمانت می‌گیرند. این وام معمولا با نرخ بهره پایین و مدت بازپرداخت طولانی ارائه می‌شود و هدف آن تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در طلا و افزایش ذخایر طلای کشور است. در این مقاله به تاریخچه وام طلا در جهان و ایران، مزایا و معایب آن برای دولت و مردم، مقایسه آن با سایر انواع وام‌ها و چالش‌ها و راهکارهای بهبود آن در ایران خواهیم پرداخت.
تاریخچه وام طلا در جهان و ایران
وام طلا یکی از قدیمی‌ترین انواع وام‌هایی است که در تاریخ بشر وجود داشته است. از دوران باستان، مردم از طلا به عنوان یک وسیله مبادله و نگهداری ارزش استفاده می‌کردند و برای تأمین نیازهای خود، طلای خود را به دیگران قرض می‌دادند یا از آنها قرض می‌گرفتند. در این روش، طلا به عنوان ضمانت وام قرار می‌گرفت و در صورت عدم بازپرداخت وام، طلای ضمانت به وام‌دهنده تعلق می‌گرفت. این روش در طول تاریخ در بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها مانند مصر باستان، یونان، روم، هند، چین و اروپای قرون وسطی رایج بوده است.
تاریخچه وام طلا در امریکا
در قرن بیستم، با پیشرفت‌های اقتصادی و مالی، وام طلا به شکل جدیدتری درآمد. در سال ۱۹۳۴، دولت آمریکا با قانون تعیین ارزش طلا، از مردم خواست که طلای خود را به دولت بفروشند و در عوض از آنها اسکناس دلار گرفت. این کار باعث شد که دولت آمریکا ذخایر طلای بسیاری را در اختیار بگیرد و با آن به مردم وام بدهد. این وام‌ها با نرخ بهره پایین و مدت بازپرداخت طولانی بودند و هدف آنها تحریک مردم به مصرف و تولید بیشتر بود. این روش در دوران بحران اقتصادی جهانی در دهه ۱۹۳۰ موثر بود و به بازیابی اقتصاد آمریکا کمک کرد.
تاریخچه وام طلا در ایران بعد از انقلاب
در ایران، وام طلا به صورت رسمی و قانونی از سال ۱۳۵۷ شروع شد. در آن سال، بانک مرکزی ایران با همکاری بانک‌های عامل، از مردم خواست که طلای خود را به بانک‌ها بسپارند و در عوض از آنها اوراق بهادار وام طلا دریافت کنند. این اوراق بهادار به مدت یک سال اعتبار داشتند و با نرخ بهره ۱۰ درصد به مردم وام داده می‌شدند. هدف از این کار، تأمین بخشی از منابع مالی دولت برای انجام پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای بود. این روش تا سال ۱۳۶۲ ادامه یافت و در آن سال، بانک مرکزی ایران از پرداخت بهره وام طلا خودداری کرد و از مردم خواست که اوراق بهادار خود را به طلا تبدیل کنند.
اوراق بهادار به ازای طلا سال 1371 با نرخ 25%
در سال‌های بعد، وام طلا در ایران با شرایط متفاوتی ارائه شد. برای مثال، در سال ۱۳۷۱، بانک مرکزی ایران با همکاری بانک‌های عامل، از مردم خواست که طلای خود را به بانک‌ها بسپارند و در عوض از آنها اوراق بهادار وام طلا دریافت کنند. این اوراق بهادار به مدت سه سال اعتبار داشتند و با نرخ بهره ۲۵ درصد به مردم وام داده می‌شدند. هدف از این کار، تأمین بخشی از منابع مالی دولت برای انجام پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای بود. این روش تا سال ۱۳۷۴ ادامه یافت و در آن سال، بانک مرکزی ایران از پرداخت بهره وام طلا خودداری کرد و از مردم خواست که اوراق بهادار خود را به طلا تبدیل کنند.
اوراق بهادار به ازای طلا سال 1375 با نرخ 20%
در سال ۱۳۷۵، بانک مرکزی ایران با همکاری بانک‌های عامل، از مردم خواست که طلای خود را به بانک‌ها بسپارند و در عوض از آنها اوراق بهادار وام طلا دریافت کنند. این اوراق بهادار به مدت پنج سال اعتبار داشتند و با نرخ بهره ۳۰ درصد به مردم وام داده می‌شدند. هدف از این کار، تأمین بخشی از منابع مالی دولت برای انجام پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای بود. این روش تا سال ۱۳۷۹ ادامه یافت و در آن سال، بانک مرکزی ایران از پرداخت بهره وام طلا خودداری کرد و از مردم خواست که اوراق بهادار خود را به طلا تبدیل کنند.
در سال ۱۳۸۰، بانک مرکزی ایران با همکاری بانک‌های عامل، از مردم خواست که طلای خود را به بانک‌ها بسپارند و در عوض از آنها اوراق بهادار وام طلا دریافت کنند. این اوراق بهادار به مدت هفت سال اعتبار داشتند و با نرخ بهره ۳۵ درصد به مردم وام داده می‌شدند. هدف از این کار، تأمین بخشی از منابع مالی دولت برای انجام پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای بود. این روش تا سال ۱۳۸۶ ادامه یافت و در آن سال، بانک مرکزی ایران از پرداخت بهره وام طلا خودداری کرد و از مردم خواست که اوراق بهادار خود را به طلا تبدیل کنند.
اوراق بهادار به ازای طلا سال 1387 با نرخ 40%
در سال ۱۳۸۷، بانک مرکزی ایران با همکاری بانک‌های عامل، از مردم خواست که طلای خود را به بانک‌ها بسپارند و در عوض از آنها اوراق بهادار وام طلا دریافت کنند. این اوراق بهادار به مدت نه سال اعتبار داشتند و با نرخ بهره ۴۰ درصد به مردم وام داده می‌شدند. هدف از این کار، تأمین بخشی از منابع مالی دولت برای انجام پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای بود. این روش تا سال ۱۳۹۵ ادامه یافت و در آن سال، بانک مرکزی ایران از پرداخت بهره وام طلا خودداری کرد و از مردم خواست که اوراق بهادار خود را به طلا تبدیل کنند
وام طلا در سال 1402 توسط بانک کارگشایی
به طور کلی بانک کارگشایی زیرمجموعه بانک ملی در سال 1402 برای پرداخت وام روی طلا دو روش را ارائه داده است که یکی از آنها وام طلای قرض الحسنه بوده و دیگر وام طلای جعاله می باشد. از طریق وام قرض الحسنه می توانید با ارائه 25 گرم طلا مبلغ 5 میلیون تومان دریافت نمایید.
سود این نوع از وام 4 درصد بوده و بازپرداخت آن نیز یک ساله می باشد.
جهت کسب اطلاعات جامع بیشتر درباره این وام روی طلا به صفحه اصلی وام طلا مراجعه نمایید.
با وام طلای جعاله برای ضمانت 50 گرم طلا می توانید مبلغ 20 میلیون تومان از بانک دریافت نمایید. این نوع از وام سود بیشتری داشته که حدود 23 درصد می باشد. بازپرداخت وام طلای جعاله نیز یک ساله است. مبلغ وام طلا بانک کارگشایی بسیار محدود و ناچیز است